Już co trzecie gospodarstwo domowe w Polsce mieści się w luce czynszowej. Obywatele zarabiają zbyt mało, by móc uzyskać kredyt na mieszkanie, lub je wynająć, a z drugiej strony za dużo, by liczyć na pomoc państwa w postaci lokalu komunalnego. Czy zatem istnieje skuteczne rozwiązanie na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych osób wykluczonych z rynku kredytowego?
Jak wynika z raportu Polityki Insight i PFR Nieruchomości, problemem luki czynszowej może być dotkniętych już nawet 35% Polaków. Oznacza to, że mieszkają oni w nieruchomościach nieadekwatnych do swoich potrzeb zarówno w zakresie metrażu, jak i możliwości finansowych.
W luce czynszowej znajdują się osoby, którym zbyt niskie dochody nie pozwalają na zakup lub wynajem mieszkania po cenach rynkowych, jednocześnie jednak są zbyt wysokie, aby kwalifikować ich do uzyskania mieszkania dotowanego przez państwo. Jak wynika z opracowania, najczęściej zjawisko to występuje wśród rodziców samotnie wychowujących dzieci, jak również rodzin wielodzietnych. Okazuje się, że ponad 60% tego typu gospodarstw domowych boryka się z brakiem odpowiednich warunków mieszkaniowych.
Co jest powodem luki czynszowej?
Jest wiele czynników przyczyniających się do powstania luki czynszowej w Polsce, ale wśród głównych wymienia się m.in. ogólny deficyt mieszkań na rynku powodujący wzrost cen najmu i sprzedaży. Ponadto Polacy posiadają ograniczone możliwości finansowe. Według danych dwie trzecie Polaków zarabia poniżej średniej krajowej, z czego 3,6 mln otrzymuje co miesiąc najniższą krajową.
Ponadto obecnie wysoki poziom stóp procentowych powoduje zmniejszoną zdolność kredytową, a tym samym utrudniony dostęp do kredytów, co w przypadku osób o niskich dochodach oznacza, że nie mają oni żadnych szans na zaciągnięcie zobowiązania. Nie pomaga też zbyt mała liczba mieszkań komunalnych. W rezultacie w pierwszej kolejności otrzymują je osoby najbardziej potrzebujące, jak np. niepełnosprawne.
Sposoby na przeciwdziałanie zjawisku
Choć państwo stara się wspomóc rodaków w rozwiązaniu ich problemów poprzez wdrażanie różnych programów, jak Bezpieczny Kredyt 2%, to są one nastawione na pomoc w uzyskaniu kredytu hipotecznego. Rozwiązania te jednak nie sprawdzają się w przypadku osób bez zdolności kredytowej, dlatego też eksperci rynku nieruchomości mówią o potrzebie stworzenia kompleksowego podejścia, w którym kluczową rolę odegra długoterminowa polityka mieszkaniowa, uwzględniająca działania na co najmniej kolejnych 15 lat. Powinna ona zarówno obejmować programy wspierające podaż, jak i zapewniać alternatywy dla zakupu lokalu na własność poprzez wykorzystanie potencjału budownictwa społecznego oraz rozwój profesjonalnego rynku najmu.
Ponadto eksperci doradzają stworzenie centralnej agencji wspierającej koordynację prowadzenia polityki mieszkaniowej przez samorządy, która uwzględniałaby różnice budżetowe, problemy i sposoby działania poszczególnych samorządów w różnych regionach kraju.
Zgodnie mówi się także o potrzebie przekierowania środków publicznych z pomocy w finansowaniu zakupu mieszkań na własność na rzecz wspierania zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych wykluczonych z rynku kredytowego. Ponadto ważne jest, aby działania publiczne skupiały się na lepszym wspieraniu budów mieszkań o większej powierzchni, tak aby zapobiegać ich przeludnieniu.
