Mała firma w sieci

User Experience. Czas na projektowanie doświadczeń!

dziewczynka w stroju bohatera na plaży
fot. istockphoto.com
486wyświetleń

Trendy

firmer-extra

dziewczynka w stroju bohatera na plaży
fot. istockphoto.com

User Experience design jest multidyscyplinarnym obszarem silnie związanym z wytwarzaniem produktów elektronicznych. To dziedzina skupiająca się na projektowaniu produktów i usług tak, aby doświadczenie z korzystania było dostosowane do potrzeb użytkowników i kontekstu użycia.

 

Czym jest UX ?

Obszar UX (User Experience) zawiera w sobie takie aspekty jak architektura informacji, użyteczność, dostępność, projektowanie wizualne, projektowanie graficzne, strategia informacji, technologie informacyjne. To wiele wyspecjalizowanych, wąskich dziedzin, które składają się na myślenie o produkcie z punktu widzenia użytkownika, a nie technologii.Czasy, kiedy przewagę konkurencyjną budowaliśmy dodatkowymi funkcjami i rozwiązaniami IT minęły bezpowrotnie.
Proszę mnie źle nie zrozumieć, technologia jest wciąż bardzo ważna, jednak innowacyjność i przewagę buduje się obecnie na etapach projektowych w dopasowaniu produktów do potrzeb i kontekstu użycia. Łatwość i intuicyjność rozwiązań są często dalece bardziej istotne niż zakres funkcjonalny produktu.

„Design to nie wygląd. Design to sposób, w jaki coś działa” Steve Jobs

Znamy to wszyscy z własnego życia – proszę tylko pomyśleć, jak często nie jesteśmy w stanie odnaleźć informacji na stronie, lub używana aplikacja nie jest intuicyjna, ile razy zachowanie biletomatu było niewygodne czy wręcz zwyczajnie irytujące? Czy chętnie wracamy do tych rozwiązań? Czy polecamy je znajomym ?
W ramach UX mówimy o projektowaniu usług i produktów głównie w kanałach elektronicznych – np. strony www, produkty mobilne, ale też coraz częściej pojawiające się POS czy urządzenia zawierające interface, w tym nawet takie produkty codziennego użytku jak lodówki czy kuchenki (co ciekawe, coraz więcej takich zapytań pojawia się na rynku).
Myślenie o UX w kategoriach projektowania web i mobile, choć głównie z tym jest kojarzony, to jednak znaczne uproszczenie. Dziedzina jest młoda i bardzo prężnie się rozwija na naszych oczach. Samo określenie UX jest stosunkowo nowe – mówimy tu głównie o kilku ostatnich latach, ale składowe obszary sięgają początku lat 80. W uproszczeniu możemy powiedzieć o ergonomii i designie w nowej formule. Pojęcia i zagadnienia nie są może nowe, ale produkty technologiczne tak. Dodatkowo ergonomia i szeroko pojęty design jest w obszarze produktów elektronicznych obecnie bardzo istotny.
Na rynkach rozwiniętych nikt nie zastanawia się nad obecnością UX w projekcie. Pytania dotyczą bardziej roli i zakresu działań UX dla produktu; w Polsce to jednak wciąż młoda dziedzina, często dość mylnie odbierana i interpretowana.

Czym zajmują się projektanci UX ?

Projektanci UX pracują w zespołach nad strategią produktu, modelami użytkowania, potrzebami grupy docelowej, prototypują, testują rozwiązania i pracują nad jego finalnym wyglądem. Designer UX to główny projektant rozwiązania, obecny od początku definiowania projektu aż po jego dojrzała formę.

User Experience Projektowanie doświadczeń
Rys. Model T przedstawiany przez Petera Boersma pokazujący zakres działań UX

 
Projektant za tzw. Modelem T powinien być w pewnym stopniu jednocześnie badaczem, analitykiem, designerem oraz technologiem. Powinien do tego posiadać bardzo dobrze rozwinięte umiejętności komunikacyjne. Trzeba jednak przyznać, iż to rzadko spotykane połączenie.
Aspekty istotne dla projektanta UX (źródło: http://adaptivepath.com)
Rys.: Aspekty istotne dla projektanta UX Źródło: http://adaptivepath.com

W pracy projektanta UX najważniejszy jest użytkownik, kontekst użycia i content, czyli treść.
Te trzy obszary determinują podejście i model pracy nad projektem. Omówmy je po krótce:
Użytkownik (User) – na wczesnym etapie projektu, po zrozumieniu założeń biznesowych, projektant poznaje grupę, dla której projektuje. Metod badawczych i analitycznych jest oczywiście wiele, zarówno ilościowych jak i jakościowych. Celem jest bliższe poznanie osób, dla których projektujemy. Poznanie obaw, ograniczeń, ułomności, przyzwyczajeń oraz sposobu myślenia naszych użytkowników nad wykonywanymi zadaniami.
Kontekst użycia (Context) – sposób, w jaki nasi użytkownicy używają projektu, chcą go używać w przyszłości, jak ma wyglądać interakcja z produktem. Upraszczając, kontekst użycia to wiedza na temat, czy produkt jest wykorzystywany w domu na kanapie (np. na iPadzie) czy może w biegu (np. na smartfonie). Następuje w tym momencie fascynujący proces badawczy – analizowanie, obserwowanie i modelowanie przeróżnych sytuacji użycia produktu, na który projektanci zazwyczaj poświęcają długie godziny.
Treść (Content) – Ten element składowy to analiza treści i podejście do wyświetlanych w produkcie informacji. W obecnych czasach produkujemy tyle treści, iż projektanci często muszą podejmować decyzje, czego nie wyświetlać zamiast co wyświetlać. Jest również wiele innych decyzji oraz pytań, na które należy odpowiedzieć przy opracowywaniu produktu, jak np.: Czy treści produkowane są przez użytkowników czy przez redakcje? Jakie kategorie treści są wyświetlane i kiedy? Zdaje się jednak, że obszar ten (architektura informacji i strategia informacyjna) są często niedoceniane i niewystarczająco przepracowane.

Co jest najważniejsze w projektowaniu UX?

Po pierwsze projektowanie UX to projektowanie z bardzo silnym fokusem na ludzi. Niezmiernie istotne są nasze wrażenia oraz łatwość korzystania z produktu w specyficznych sytuacjach. Inaczej kupujemy przecież książki, bieliznę czy samochody. Im bardziej unikalne i dostosowane do sytuacji będzie nasze rozwiązanie, tym większa szansa na lojalizację klientów i ich powrót do naszego produktu.
Po drugie UX to projektowanie kontekstowe, gdzie priorytetyzujemy działania i funkcje w zależności od częstości ich wykorzystywania. Projektujemy, wychodząc od założeń strategicznych, czyli jaką wartość ma dostarczać produkt, poprzez analizę potrzeb, logikę – aby zapewnić płynność produktu, do sfery interface‘owej, aby produkt był atrakcyjny i przejrzysty. UX posiada wiele metod i narzędzi do prowadzenia projektów na każdym z tych etapów. Bardzo dużo z nich to metody warsztatowo-projektowe. Ważnym aspektem jest fakt, iż projektant UX skupia się na wszystkich obszarach – strategii, analizie, logice oraz wykonaniu interfejsowym. Tylko takie całościowe podejście daje szanse spójnego i przemyślanego produktu. Taka właśnie spójna wizja projektu przyświecała S. Jobsowi i firmie Apple. Ergonomia rozwiązań jest również silnie związana z odejmowaniem funkcji i treści, a zmiany w logice na poziomie architektury informacji wpływają na tzw. flow w korzystaniu z produktu.
Z naszego punktu widzenia najważniejsze są etapy dobrej analizy potrzeb i logiki systemu – to właśnie zmiana procesów, zmiana bądź skrócenie ścieżek korzystania z produktu ma często ma największy wpływ na wrażenia z korzystania.
Trzecim ważnym elementem jest oczywiście estetyczne, nowoczesne, interaktywne GUI (Graficzny Interfejs Użytkownika),warstwa interface’owa. To ważny element będący punktem bezpośredniego styku z klientem i zarazem elementem najbardziej subiektywnej oceny. Interface to nie tylko kolory i czcionki, ale też zachowania dynamiczne (interakcyjne).
Dużo firm jak i projektantów zapomina o tym, iż rola projektanta UX nie polega na tworzeniu ładnych interface’ów. Polega na podwyższaniu doświadczeń z korzystania z produktu.

Rys. Przedstawienie składowych obszarów przy pracy nad UX produktu  (źródło: https://wiki.kuali.org)

UX to realna praca koncepcyjna i analityczna nad założeniami i logiką funkcjonowania produktu. Przy takim procesie, z uwzględnieniem prac nad interfacem, mamy szanse realnie wpływać na projektowane doświadczeń w korzystaniu z produktu/usługi. Słowo usługa staje się kluczem dla elektronicznych produktów. Coraz częściej mówimy o projektowaniu usług, a nie produktów. Zmiana tej perspektywy jest tutaj tak istotna jak zmiana myślenia, iż nie projektujemy pojedynczych ekranów a procesy i ścieżki użycia.
Jestem głęboko przekonany, iż w obecnych czasach to właśnie procesy i podejście projektowe (design thinking) do produktów i usług buduje przewagę konkurencyjną.
Wyprodukować rozwiązanie jest już stosunkowo łatwo – technologia daje nam wielkie możliwości.

„Doświadczenie Użytkownika (UX) obejmuje wszystkie aspekty interakcji użytkownika końcowego z firmą, jej usługami i produktami.” Jacob Nielsen, Nielsen Norman Group 

Jednak z jednych produktów ludzie chcą korzystać, z innych nie. Łatwość korzystania, dopasowanie do potrzeb, zrozumiałość, funkcjonalność, oraz design to słowa klucze których oczekują klienci. Łatwo jest produkty rozwijać i dodawać funkcje, ale przychodzi taki moment, kiedy już nie ma czego dodawać, a z produktu naprawdę ciężko jest korzystać.

„Musisz rozpocząć od doświadczeń klienta, a następnie przepracować rozwiązania technologiczne. Nigdy na odwrót.“ Steve Jobs, Apple

Obecnie wiele firm zaczyna przeprojektowywać swoje produkty zgodnie z filozofią i metodologią UX, co więcej, wdraża się coraz więcej procesów projektowych w organizacjach. Zmiana procesów projektowych, jak i wytwarzania oprogramowania, pokazuje, iż mówimy nie tylko o idei czy filozofii, ale o realnej zmianie podejścia. Pracując przy takich projektach, widzimy, jak trudne są to często procesy i wyzwania dla organizacji. Jest to jednak zamiana konieczna i wymagana, aby nasze produkty i usługi nie zostały wyprzedzone przez konkurencję.

„Doświadczenie Klienta (Użytkownika) jest kolejnym polem bitwy dla konkurencyjności“ Jerry Gregoire, COI Dell (1994)

Mądrze realizowany i wprowadzany jako proces stały w organizacji, a nie punktowe działanie, UX się opłaca. Tak samo jak opłaca się myślenie projektowe i dbanie o dobry design produktów i obsługę klienta (customer experience). Są to obecnie bardzo istotne aspekty nowoczesnego biznesu.

5 komentarzy

  1. Przeczytałem z wielkim zainteresowaniem. Przyznam się,że nie miałem pojęcia o istnieniu czegoś takiego jak User Experience design. A przecież również noclegi Ustka mogą na ten innowacyjnej technice projektowania produktów i usług skorzystać. Pozdrawiam serdecznie 🙂

  2. Ciekawy artykuł, bo takie podejście będzie dominować teraz coraz bardziej we wszystkim. Bez odpowiedniego rozeznania potrzeb klienta nie ma co marzyć o sprzedaży, ale z drugiej strony nie ma w tym miejsca na spontaniczność, klient jest coraz bardziej zmanipulowany:). Żyjemy z świecie konsumpcyjnym, co jest bardzo smutne.

  3. Świetnie napisany artykuł, który mam nadzieję choć trochę przybliży przeciętnemu przedsiębiorcy rolę jaką obecnie odgrywa UX.
    Mimo to wydaje mi się, że pomimo edukacji w tym zakresie, minie jeszcze ładnych kilka(naście) lat zanim takie działania zaczną być brane na poważnie.
    Obecnie nawet marki klasy premium mają ogromne problemy z wdrożeniem chociażby odpowiednich interfejsów witryn internetowych oraz stron docelowych, nie mówiąc już o designie wielu produktów.
    Zajmuję się zawodowo marketingiem internetowym i codziennie mam do czynienia z przedsiębiorcami sektora MŚP, dla których liczy się tylko wygląd ich strony firmowej, podczas gdy użyteczność idzie na ostatni plan – ten artykuł dobitnie wyjaśnia, że nie tędy droga.
    W takim przypadku nawet stosunkowo wysoki budżet na reklamę może przynieść o wiele niższą konwersję od oczekiwanej – tylko i wyłącznie z powodu źle zaprojektowanego UI na stronie docelowej.

  4. Dziękuje za komentarze – ciesze się ze tekst się Wam podobał.
    Rynek UX i jego przemiany obserwuje i biorę w nich udział od początku w Polsce. Przemiany i zmiana sposóbu myślenia jak każda zmianą jest trduna i trwa ale wierze że jesteśmy na dobrej drodze …. PS: Warto dodać iż nasze problemy rynkowo/branżowe nie są nowe i rynki sąsiadujace np. UK przechodziły to samo wiec mówimy o naturalnym procesie 🙂 … mimo iż często “ręce opadają” wierze ze idziemy w dobra stonę 🙂

  5. Świetny artykuł! To jest właśnie przyszłość, To czego nam wszystkim potrzeba. Trzeba mieć wszystko dobrze przemyślane i skonstruowane na etapie projektowym, by później było mniej poprawek i żeby użyteczność produktu była w pełni funkcjonalna. Naprawdę przyjemnie się czyta. Dziękuję!

Dodaj komentarz