Jak wynika z badania Ryzyko walutowe w polskich MŚP przeprowadzonego na grupie polskich eksporterów i importerów, przed jednym z najgroźniejszych ryzyk dla biznesu eksportowego i importowego, czyli ryzykiem walutowym nie zabezpiecza się aż 86% polskich mikrofirm.
MMŚP nie chroni się przed wahaniami kursów walut
Analizując dane dla całego segmentu MŚP można dostrzec, że odsetek przedsiębiorstw chroniących się przed wahaniami kursów walut rośnie wraz z wielkością firmy. Wśród średnich firm zabezpieczenia przed niekorzystnymi wahaniami kursów stosowało w przeszłości 29%, wśród małych firm 22%, a wśród mikrofirm sytuacja była najgorsza – jedynie 14 proc. mikrofirm chroni się przed ryzykiem walutowym.
Najczęściej mikrofirmy stosują w ramach zabezpieczeń fakturowanie w walucie krajowej (63%), forwardy (50%) oraz uwzględnianie możliwych wahań kursów w cenach sprzedawanych produktów (50%).
Przyczyny braku zabezpieczania się przed ryzykiem walutowym
Przyczyny, dla których mikrofirmy nie korzystają z zabezpieczeń przed ryzykiem walutowym są różne. Oto dwie najważniejsze z nich:
1. Przeświadczenie, że kwoty transakcji i ryzyko kursowe są zbyt małe
Wśród badanych dominowała opinia, że kwoty transakcji i ryzyko kursowe są zbyt małe, aby stosować zabezpieczenia (31%). To mylne przeświadczenie, bo transakcje warto chronić przed niekorzystnymi wahaniami bez względu na wielkość firmy. Co więcej, to właśnie najmniejsze firmy powinny unikać niepotrzebnego ryzyka, gdyż każde wahania odczuwają one dużo mocniej niż duże przedsiębiorstwa i korporacje.
2. Brak odpowiedniej oferty ze strony banków
Drugim najczęściej wymienianym przez firmy powodem niezabezpieczania firmy przed ryzykiem walutowym był brak takiej propozycji ze strony banku. Ze wszystkich grup należących do segmentu MŚP to właśnie mikrofirmy najczęściej wskazywały taką odpowiedź (22%). Małe i średnie firmy dużo rzadziej spotykały się z tym problemem (odpowiednio 11%, 8%). I rzeczywiście, w ofercie banków często najkorzystniejsze warunki i oferta są skierowane do największych firm i korporacji, o wysokich obrotach. A przecież to właśnie najmniejsze firmy potrzebują największego wsparcia, tym bardziej, że stanowią ogromną większość firm w Polsce. Ofertę zarządzania ryzykiem walutowym, w bankach zarezerwowaną dla dużych firm, małe firmy znaleźć mogą jednak w działających na polskim rynku instytucjach płatniczych.
Plany dotyczące ochrony przed ryzykiem walutowym
Przyszłość w tym temacie rysuje się już nieco bardziej optymistyczna, rośnie świadomość przedsiębiorców. Według wyników przytoczonego badania podjęcie działań zabezpieczających przed wahaniami kursowymi planuje lub rozważa już 24 proc. najmniejszych przedsiębiorstw (14% planuje, zaś rozważa 10%). Nadal jednak spora jest przestrzeń dla poprawy sytuacji. Dlaczego? Wciąż ochronę przed ryzykiem walutowym w przyszłości wyklucza aż 41% mikrofirm. W innych grupach, taką możliwość wyklucza prawie o połowę mniej respondentów (23% małych i 21% średnich firm).
Wśród rozważanych możliwości zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym mikro firmy najczęściej biorą pod uwagę strategię uwzględniania możliwych wahań kursów w cenach sprzedawanych produktów (71% nie wykluczających zabezpieczenia firmy), ujmowania kosztów i dochodów w tej samej walucie (51%) i fakturowania w walucie krajowej (37%).
Są to dość proste rozwiązania, które w rzeczywistości nie eliminują do końca ryzyka kursowego a tylko przerzucają je na klientów, dostawców i kontrahentów. Jest to jednak strategia, która może obniżyć konkurencyjność firmy i utrudnić zawieranie kontraktów.
Z dostępnych narzędzi zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem dla małych firm są forwardy. Jest to rozwiązanie całkowicie eliminujące ryzyko kursowe, a co najważniejsze dostępne na polskim rynku bezpłatnie. Obrazowa mówiąc forward polega na tym, że eksporter lub importer zawiera umowę z instytucją finansową i „umawia się” z nią na kupno lub sprzedaży określonej ilości waluty po ustalonym kursie w określonym z góry dniu w przyszłości. Dzięki zabezpieczeniu kursu wymiany na kontrakt firmy nie wpłyną niekorzystne zmiany kursu waluty wymiany. Prostota, brak opłat i skuteczność – to elementy, które mikrofirmy oraz pozostałe firmy z sektora MŚP powinny szukać w rozwiązaniach zabezpieczających ich biznes.
